Cempala

Cempala ngrupikaken piranti sisan ‘senjata’ kunjuk dalang konjuk nyukakaken samukawis kengken, sae dhateng wiraniyaga, wiraswaramaupun waranggana.bentukipun artistik sanget, kadosaken meru. piyambakipun sanguh dipungebagaken ing kotak, dados keprak, sanguh ugi datheng kepyak,telu/sekawan lempengan logam ingkang digantungkan ing kotak ringgit. ing kala datheng kalih tangan dalang saweg nyepeng ringgit – uga niki ingkangunik – mila jejibahan konjuk ngungelaken keprak kersaa kepyak, kaliyan tetapngginakaken cempala, dipuntumindakake dening suku tan ki dalang. Cempala– kaliyan desain samekaten rupi punika – badhe dijepit ing antawis ibu driji uga driji telunjuk punikanipun.

Ngginakaken cempala mbetahaken latian konjuk ndening tingkatan ketrampilantertentu. nggebag kotak kaliyan cempala, Ki Dalang saged mileh macem-macem kebokmenawen pamungu kawontenan kaliyan dhodhogan, kados enten-enten, pathetan, kombangan. saged ugi dados kengken dhatengkarawitan konjuk mengawali, ngewahi, sirep, gesang utawi ngendelakengamelan. ugi saged dipunginakaken konjuk nyukakaken ilustrasi adegan,kados suwanten suku jaran, suwanten peperangan uga benten-benten. artosipun, nalika datheng kalih sigar tangan ki dalang saweg ngringgit, milakeprak utawi kepyak saged ugi mungel.

Mukawis keprigelan ingkang awis saged dipunningal dening para paningali ringgit, amargi biyasanipun piyambakipun saweg nyamleng ndhereki adeganingkang dipuntampilaken ing kelir (layar). Padahal konjuk mencapai tingkatkeprigelan kesebat, satiyang dalang kedah numindakake latian-latian ingkangintensif. ebo mboten, kaping sekawan anggota badan, tangan uga suku kedah terus ngabah, sementara manahan uga pandangan terfokus ing menapa ingkang dipunpajengaken piyambakipun ing layar / kelir.